MBO in beweging: Uitdagingen en oplossingen voor een dynamische toekomst

September

2024

Ard van Diepen en Onno-Hans Noteboom hebben een analyse gemaakt van de MBO sector en bespreken in deze blog de meest urgente kwesties die spelen binnen het MBO. Dit doen zij aan de hand van het FW4ALL in 3D Platform.

Het middelbaar beroepsonderwijs (MBO) speelt een cruciale rol in de Nederlandse samenleving. Met een breed scala aan opleidingen, die aansluiten bij de behoeften van de arbeidsmarkt, draagt het MBO bij aan de ontwikkeling van de regio’s. Echter, het MBO kent 11 uitdagingen, die vragen om strategische oplossingen en samenwerking tussen verschillende belanghebbenden. Ard van Diepen en Onno-Hans Noteboom hebben een analyse gemaakt van de sector en bespreken in deze blog de meest urgente kwesties die spelen binnen het MBO. Dit doen zij aan de hand van het FW4ALL in 3D Platform.

Wat is het FW4ALL in 3D Plaform?

‍Het FW4ALL in 3D Platform is een geïntegreerde oplossing, die inspeelt op de complexe uitdagingen van het MBO. Dit platform biedt een holistische aanpak waarbij verankering in de regio, samenwerking met ketenpartners, en kwaliteitsborging van onderwijs en personeel centraal staan. Het FW4ALL in 3D Platform faciliteert innovatie en flexibilisering van het onderwijs, terwijl het ook gericht is op het bevorderen van studentenwelzijn. Met dit platform helpt Arlande MBO-instellingen om zich te blijven ontwikkelen als krachtige pijlers van het Nederlandse onderwijssysteem en als drijvende krachten voor regionale groei en ontwikkeling.

Werk jij aan één van de volgende 11 uitdagingen voor het MBO?

‍Onderstaande uitdagingen zijn bevindingen van Arlande uit de analyse van de kwaliteitsagenda’s 2024-2027.

‍1. Verankering in de regio

‍Met 15 vermeldingen is de verankering in de regio een van de meest prominente thema's binnen het MBO. Het MBO is onlosmakelijk verbonden met de regio waarin het opereert, zowel in termen van onderwijsaanbod als samenwerking met lokale bedrijven en instellingen. De uitdaging ligt in het onderhouden en versterken van deze banden, zodat de opleidingen blijven aansluiten op de regionale arbeidsmarkt en bijdragen aan de lokale economische en sociale ontwikkeling.

‍2. Kwaliteit van medewerkers

‍Het waarborgen van de kwaliteit van medewerkers in het MBO is een kritieke factor voor het succes van de opleidingen. Met 13 vermeldingen wordt duidelijk dat de deskundigheid en pedagogische vaardigheden van docenten en ondersteunend personeel een belangrijk aandachtspunt zijn. Het vinden en behouden van gekwalificeerde medewerkers, zeker in een tijd van schaarste op de arbeidsmarkt, vormt een aanzienlijke uitdaging.

3. (Keten)samenwerking

‍Samenwerking binnen ketens, zoals met bedrijven, andere onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties, is met 20 vermeldingen de grootste uitdaging. Het versterken van deze samenwerkingen is essentieel om een effectieve leeromgeving te creëren die aansluit bij de praktijk. Dit vraagt om voortdurende afstemming, wederzijds vertrouwen en een gezamenlijke visie op de toekomst.

4. Grip op VSV (Voortijdig Schoolverlaten)

‍Voortijdig schoolverlaten is een probleem dat niet alleen de betrokken studenten schaadt, maar ook de samenleving als geheel. Met 11 vermeldingen wordt duidelijk dat er binnen het MBO een sterke behoefte is aan effectieve strategieën om VSV te verminderen. Dit vereist een proactieve benadering, waarbij vroegtijdige signalering en passende begeleiding centraal staan.

5. Innovatief vermogen

‍Innovatie is cruciaal in een snel veranderende wereld. Het MBO moet in staat zijn om in te spelen op nieuwe technologieën, onderwijsmethoden en veranderende arbeidsmarktbehoeften. Met 10 vermeldingen is het innovatief vermogen van het MBO een belangrijke pijler, maar ook een gebied waar nog veel winst te behalen valt. Dit vraagt om een cultuur waarin experimenteren en het omarmen van verandering worden gestimuleerd.

6. Studentenwelzijn

‍Het welzijn van studenten is met 7 vermeldingen een belangrijk aandachtspunt. Een veilige leeromgeving, waarin studenten zich fysiek en mentaal goed voelen, is een voorwaarde voor succesvol leren. Het MBO staat voor de uitdaging om dit welzijn te waarborgen in een tijd waarin Multi problematiek en de behoefte aan intensieve begeleiding toenemen.

7. Arbeidsmarkt en vergrijzing

‍De arbeidsmarkt staat onder druk door vergrijzing en de zogenaamde "groenpluk" (waarbij jongeren vroegtijdig de arbeidsmarkt betreden zonder een diploma). Met 13 vermeldingen wordt dit gezien als een van de grote uitdagingen voor het MBO. Het MBO moet inspelen op deze demografische veranderingen en ervoor zorgen dat jongeren gemotiveerd blijven om hun opleiding af te ronden.

8. Flexibilisering van het onderwijs

‍De vraag naar meer flexibiliteit in het onderwijs neemt toe, zowel vanuit studenten als vanuit de arbeidsmarkt. Met 9 vermeldingen is dit een belangrijk thema. Flexibilisering vraagt om een herziening van traditionele onderwijsmethoden en het ontwikkelen van nieuwe, flexibele leertrajecten die beter aansluiten bij de behoeften van individuele studenten en bedrijven.

9. Dalende Instroomaantallen

‍Een dalende instroom van studenten, genoemd in 13 vermeldingen, is een zorgwekkende trend die vraagt om een strategische aanpak. Dit kan te maken hebben met demografische veranderingen, maar ook met de aantrekkelijkheid van het MBO. Het is belangrijk om het imago van het MBO te verbeteren en jongeren te overtuigen van de waarde van een beroepsopleiding.

10. Schaarste onderwijspersoneel en werkdruk

‍De schaarste aan onderwijspersoneel en de toenemende werkdruk vormen een grote uitdaging voor het MBO. Met 8 vermeldingen is dit een thema dat vraagt om aandacht. Oplossingen moeten worden gevonden om het beroep aantrekkelijker te maken en de werkdruk te verlichten, bijvoorbeeld door administratieve lasten te verminderen en ondersteunende technologieën in te zetten.

11. Transities en snelheid van ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

‍De energietransitie, veranderingen in de landbouw en andere sectorale transities vragen om nieuwe vaardigheden en kennis. Dit, gecombineerd met de snelheid waarmee de arbeidsmarkt verandert, stelt het MBO voor de uitdaging om zijn kwalificaties voortdurend aan te passen. Het MBO moet flexibel genoeg zijn om snel in te spelen op deze ontwikkelingen en de relevantie van zijn opleidingen te waarborgen.

Meer weten?

‍Arlande ondersteunt onderwijsinstellingen met het FW4ALL in 3D Platform. Herken jij je als onderwijs bestuurder of toezichthouder, opleidingsdirecteur, directeur bedrijfsvoering of als programma-/projectmanager aanspreekbaar op één van bovenstaande uitdagingen? Onno-Hans en Ard helpen je graag verder met de vertaling van strategie naar realisatie. Neem gerust contact op voor een inspirerend gesprek onder het genot van een kopje koffie!

Arlande is netwerkpartner van MBO Digitaal en aanwezig op de MBO DIGITAAL conferentie op 3 en 4 oktober in Maastricht. Zien we je daar?

‍